Herdenkingsconcert van de Stichting Joods Monument

Een swingend jazzorkest van 8 muzikanten en een zanger/verteller laten de heerlijke Nederlandstalige muziek uit de jaren ’30 en ’40 van (Joodse) artiesten opnieuw klinken tegen de achtergrond van een tijd waarin de angst regeerde en niets zeker was. Met evergreens van Bob Scholte, Johnny & Jones en Max Tak tot aan We zien elkaar weer (We’ll meet again) van Jetje van Radio Oranje.
Wat betekende deze muziek destijds in het leven van de gewone man en vrouw? En hoe zing je over onschuldige zonnetjes terwijl je leven als Joodse artiest op het spel staat? Waar vinden wijzelf moed en hoop in onze zorgelijke tijd, met opnieuw oorlog in Europa, opkomend extreem rechts en een wankel klimaat?
Over radio’s, soldatenliefjes, een bloeiende Betuwe en… zonnetjes.
—
In dit theaterprogramma Een uurtje gelukkig te zijn bezingt Ken Besuijen de vrijheid. De van oorsprong Meppeler artiest die nu woont en werkt (docent Engels) in Amsterdam omringt zich met acht uitstekende musici die met hem een aantal Joodse artiesten van vroeger tot leven brengen. Daarbij schetst Ken Besuijen met inleidende teksten een helder tijdsbeeld van de dreigende jaren voor de Tweede Wereldoorlog en tijdens de bezetting.
Op zwierige wijze, met zuivere stem en af en toe een paar danspassen verzorgde Ken Besuijen vorig jaar mei in Amsterdam de première van Een uurtje gelukkig te zijn. In de uitverkochte grote zaal van de Liberale Joodse Gemeente gaf hij kleur aan het rijk geschakeerde repertoire van de Joodse artiesten van wie maar een enkeling de oorlog heeft overleefd.
De ontwikkelingen in nazi-Duitsland waren bij enkele artiesten al vroeg in ons land doorgedrongen. Louis Davids sloot volgens Ken Besuijen zijn ogen niet voor het antisemitisme in eigen land. In 1931 zong hij daarover in het lied Jodenkind. De populaire Louis Davids was zwaar astmapatiënt en overleed in de zomer van 1939.
Ken vertelt het verhaal over het razend populaire zangduo Johnny and Jones. Ze traden op in het Tip Top Theater in het hart van de Joodse buurt in Mokum. In de loop van 1942 hadden alleen Joodse bezoekers nog toegang. Het theaterprogramma was zo populair dat niet-Joden een Jodenster opspeldden om binnen te komen. Meneer Dinges was hun bekendste lied. Na een razzia kwamen ze met hun vrouwen in Westerbork terecht. Daar deden ze mee aan de wekelijkse revue op dinsdagavond, nadat iedere dinsdagochtend een transport op weg was gegaan naar het oosten.
Kampcommandant Gemmeker stuurde hen naar Amsterdam om kostuums voor de revue aan te schaffen. Waarom gingen ze terug, vraagt Ken zich af. ,,Ik begreep er aanvankelijk niets van. We moeten niet vergeten dat wij meer weten dan zij toen. Als ze waren ondergedoken, waren er represailles geweest in Westerbork. Bovendien waren hun vrouwen daar nog.’’ Johnny and Jones schreven de optimistische Westerbork Serenade. Ken zingt de tekst, met alleen gitaarbegeleiding en met de kennis van nu, indringend en wrang.
Breng eens een zonnetje onder de mensen, zong Bob Scholten. ,,Er scheen helemaal geen zonnetje,’’ beklemtoont Ken. In de crisisjaren was de werkloosheid hoog en mensen die werk hadden, waren zes dagen in de week in touw. Joodse vluchtelingen bereikten Nederland. Op de achtergrond verschijnen tijdens het liedjesprogramma dia’s ter illustratie van de begeleidende teksten.
Bob Scholten en Jetty Cantor zongen Een uurtje gelukkig te zijn, de titel van de voorstelling. ,,In de liedjes vinden we een beetje hoop en troost, even een uurtje gelukkig te zijn. Een uurtje, een kwartiertje, misschien een minuutje of een seconde ontsnappen aan de realiteit van alledag. In andere liedjes klonk weemoed door naar verre oorden als Madeira en Capri. Dan waanden de mensen zich even in een andere wereld,’’ aldus Ken.
Bob Scholten overleefde Auschwitz, zijn vrouw en kinderen niet. ,,Hoe kon hij dit nog zingen na alles wat hem was aangedaan? Breng eens een zonnetje onder de mensen als je diep in de ellende zit. Hoe kan zo’n lied je dan tot steun zijn?’’
De Nederlandse vertaling van Vera Lynn’s We’ll meet again wordt aan het eind van het programma op 4 mei geprojecteerd en de bezoekers worden uitgenodigd mee te zingen. We zien elkaar weer… Op de avond van 4 mei na de Dodenherdenking vorig jaar speelde Ken het programma in het Amsterdamse Crea Theater. Komende zaterdag 4 mei staat zijn programma met acht musici onder leiding van pianist Edwin Paarlberg centraal tijdens het Herdenkingsconcert van Stichting Joods Monument in Meppel. Het concert begint met een toespraak van burgemeester Richard Korteland.
Tekst en spel: Ken Besuijen, muzikaal leider en piano: Edwin Paarlberg, cornet, flügelhorn: Bart Tuinman, trombone: Michel Tuinman, tenorsax, basklarinet: Vincent Kuit, gitaar: Jan Brouwer, contrabas: Tomek van Leeuwen, drums: Carlos Márquez, regie: Loes Hegger.

Te Gast - Deze voorstelling valt buiten de eigen programmering van Schouwburg Ogterop.