De Kleine Komedie

Begonnen als "Theatre Français sur l'Erwtemarkt", waar Napoleon en Koning Willem I tot de regelmatige bezoekers behoorden, werd het gebouw later omgezet in een "Neues Deutsches Theater". Vanaf 1856 was in het gebouw de Schotse Zendingskerk gevestigd, tot 1864 onder leiding van de charismatische predikant August Ferdinand Carl Schwartz, de vader van de schrijver Maarten Maartens. Tussen 1880 en 1883 huurde de net begonnen Vrije Universiteit enkele zaaltjes van de Schotse Zendingskerk en gebruikte die als collegezaal.

Na een tijdlang onder de naam Salvatori tussen 1908 en ±1935 te zijn gebruikt als vergaderzaal en voor bijeenkomsten van rechtse protestanten en linkse vrijdenkers, werd het in de oorlogsjaren alleen gebruikt als fietsenstalling.

In 1947 opende het echtpaar Perin-Bouwmeester het theater opnieuw onder de naam "De Kleine Komedie" en vierde triomfen met de klucht "Potasch en Perlemoer" met Johan Kaart en Johan Boskamp en met optredens van Fons Jansen. Later traden Wim Kan, Toon Hermans en anderen hier op met groot succes. In 1973 komt hieraan abrupt een einde als het gebouw door de brandweer wordt afgekeurd. Het pand staat daarna leeg.

In 1978 wordt het theater met particuliere gelden gerenoveerd en heropend. Het kan zich ontwikkelen tot een belangrijk podium voor vrije en gesubsidieerde producties. Daarvoor zijn de subsidies van de Gemeente Amsterdam, zij het bescheiden, van groot belang. Als die in 1988 sneuvelen in de bezuinigingen, dreigt het doek wederom te vallen.