Restaurant Watermolen Bels
Even buiten Vasse ligt op 1 km afstand in het dal van de Mosbeek Restaurant “Watermolen Bels”. Het lijkt alsof de tijd er stil heeft gestaan. Op het erf van de Watermolen van Bels scharrelen kippen, eenden en een trotse pauw. Hetzelfde erf waar honderden jaren geleden papier, cichorei, koren en brood werd geproduceerd. Sinds 1916 beheerd nu inmiddels de 4e generatie Bels de Molen, boerderij en gebouwen, die thans eigendom zijn van Landschap Overijssel.
Het gebouw, dat in 1725 nog als papierfabriek fungeerde en in 1850 als cichoreifabriek en later als korenmolen diende werd in 1962 gerestaureerd onder leiding van Jan Jans. Het werd ingericht tot een sfeervol ouderwets Twents restaurant. In deze historische entourage waant menigeen zich terug in ver vervlogen tijden.
Het voormalige los hoes dat later dienst deed als deel met vee- en paardenstalling van boerderij Bels is verbouwd tot een harmonieus restaurant waar de oude stijl van destijds bewaard is gebleven. Deze zaal de “Oale Dell” biedt mogelijkheden voor feestjes. ’s Winters kunt u van de gezellige open haard genieten en bij zomerse dagen kunnen de niendeuren worden geopend.
Zomers kunt u heerlijk op het terras zitten in de mooi begroeide tuin.De kinderen kunnen zich vermaken in de speeltuin op verschillende houten toestellen. En kijken naar de geitjes in de aangrenzende dierenweide.
In het molengedeelte is door de stichting “de Overijsselse Molen”een informatie centrum ingericht. Hierin wordt aandacht besteed aan de geschiedenis en de restauratie van de Molen van Bels en de verschillende molentypen in Overijssel. In het molengedeelte is een oude cichoreibrander weer in ere hersteld en in de kelder zijn verschillende modellen van windmolens tentoongesteld. Dit moleninformatiecentrum is te bezichtigen tijdens de openingsuren van het restaurant.De molen kan thans nog in werking worden gesteld. Iedere 3e zondag van de maand zijn er maaldemonstraties.
In de papiermolen, opgericht door Hendrik Meijer, werden m.b.v. de molen (vuile) lompen fijngestampt in bakken. Door vijf hamers werd er op de in water gedrenkte lompen geslagen. Vuil water werd afgevoerd, en er kwam weer schoon water in de bakken. Als de stof schoon was, werd de watertoevoer gestopt en kon de witte vezelpap tot papier worden verwerkt. De papierenvellen werden gedroogd op de droogzolder. In 1860 kwam er een einde aan de papiermolen, na jaren van verlies, besloot de molenaar, Frits Meijer, om de papiermolen om te bouwen tot een korenmolen.
In 1845 besloot weduwe Gezina Meijer, omdat de papiermolen alleen niet meer genoeg geld opbracht, tot de bouw van een cichoreimolen/fabriek. Handelsoorlogen en -embargo's zorgden ervoor dat de import van koffie stil kwam te liggen, echte koffie was nauwelijks verkrijgbaar en dus hartstikke duur. De Duitse arts Werlhoff had echter cichorei als koffiesurrogaat ontdekt en van deze oplossing werd ook in Twente veelvuldig gebruik gemaakt. Aan de rechteroever van de Mosbeek werd een nieuw molengebouw gebouwd tegenover de bestaande papiermolen, met het doel om cichorei te malen.
In 1860 werd de papiermolen opgeheven en een korenmolen gebouwd. De korenmolen werkt volgens het al oude Twentse systeem: in de molen bevind zich één koppel stenen waarvan de bovenste draait, het graan wordt hier tussen gelegd en gemaald. Aangezien de korenmolen minder ruimte in beslag neemt dan de oude bebouwingen, wordt het huis in 1888 verbouwd.
In 1916 is Jannes Bels de nieuwe eigenaar geworden van de watermolen, hij betrekt de nieuwe woning met zijn gezin. Jannes wilde de korenmolen weer in gebruik nemen, maar een vaak verstopte waterturbine, een ongeregelde wateraanvoer en de toenemende concurrentie zorgden ervoor dat Jannes het hield bij het boeren en de paardenhandel. De toestand van de molenhuizen werd er echter niet beter op. Na een grondige renovatie in de jaren vijftig, ging het molenhuis dienst doen als theeschenkerij, later werd het uitgebreid tot restaurant.