Spraakmakers

Wat heeft Ravel te maken met DNA-modificatie? Wat heeft Saint-Saëns van doen met dierenrechten? Wat op het eerste gezicht onverenigbaar lijkt, blijkt bij nader inzien toch met elkaar te maken te hebben.
Spraakmakers is een reizende concertserie die klassieke muziek combineert met verhalen van nu. Spraakmakers verbindt de stem van bekende acteurs Ellen ten Damme, Soumaya Ahouaoui en Lars Brinkman met de muziek van Nederlandse topensembles. Samen smeden zij prikkelende verhalen over de wereld van vandaag en bijpassende klassieke muziekwerken tot één nieuwe vertelling. Tegelijkertijd verteld én gespeeld, als een theatraal muziekverhaal. De Vlaamse theatermaker Lucas De Man is flamboyant gastheer en het publiek tijdens een theatrale avond die vele verrassingen kent. Spraakmakers is voor iedereen die het verhaal en de betekenis zoekt in klassieke muziek.
Prikkelende of vermakelijke verhalen over actuele thema’s − denk aan dierenrechten, de katholieke kerk en designerbaby’s – combineert Spraakmakers met klassieke muziekwerken die hier net zo goed over gaan. Nederlandse topacteurs voegen hun stem als extra verhaallijn toe aan de muziek en verbinden zo het werk met het hier en nu. Het verhaal voedt de muziek en de muziek het verhaal. Zo laat Spraakmakers muziek van lang geleden opnieuw relevant klinken in de wereld van nu.
Met de nieuwe technologie CRISPR-Cas is sleutelen aan ons DNA kinderspel geworden. We kunnen het leven op aarde, inclusief ons eigen nageslacht, vormgeven zoals we willen. Wie wenst zichzelf nou niet een slim, sterk en aantrekkelijk kind toe? Toch voelt niet iedereen zich even senang bij een mensheid die zo eenvoudig ‘voor God’ kan spelen.
In Designerbaby’s vertelt acteur Soumaya Ahouaoui een verhaal over het knippen en plakken van DNA. En waarom dat toch een goed idee is en we designerbaby’s op de koop toe moeten nemen. Zij vertelt dit verhaal aan de hand Maurice Ravel’s Strijkkwartet, uitgevoerd door het ADAM Quartet. Ravel schreef dit werk in een tijd (1889) waarin nieuwe technologische mogelijkheden zich razendsnel aandienden. Over morele keuzes die daarmee gepaard kunnen gaan, zoals ook vandaag de dag, heeft Ravel’s muziek ons iets te leren.
Misstanden in de katholieke kerk nopen veel kerkgangers tot reflectie. In De weg naar binnen vertolkt acteur Lars Brinkman het verhaal van een eenzame katholiek gelovige die teruggaat naar de herinneringen aan zijn katholieke jeugd. Hij doet dit aan de hand van Fratres van Arvo Part, uitgevoerd door het Berlage Saxophone Quartet. Een verhaal over ontkenning, erkenning en verantwoording.
Na jaren van bezinning en grondige zelfstudie introduceerde de Estse componist Arvo Pärt in de jaren tachtig zijn ‘tintinnabuli’, een nieuwe muziekstijl die hem wereldfaam zou brengen. Fratres is een van zijn eerste tintinnabuli-werken. Voor Pärt was tintinnabuli ‘een gebied. waar ik soms in dwaal, als ik op zoek ben naar antwoorden − in mijn leven, mijn muziek, mijn werk en in mijn donkere uren.’
Wees eerlijk, de meesten van ons zien dieren – pardon, ándere dieren – als lager in de rangorde des levens. Zouden we het aankunnen om dieren te beschouwen als volwaardige soortgenoten? In Dierenstemmen brengt zangeres en actrice Ellen ten Damme een verhaal over wat er gebeurt als we dieren grondrechten en een politieke stem geven. Ze vertelt dit aan de hand van Saint-Saëns’ Carnaval der Dieren, uitgevoerd door pianoduo Scholtes & Janssens.
Carnaval der Dieren wordt alom beschouwd als een ode aan het dierenrijk. Maar wie met actuele oren luistert, hoort ook iets anders: een hyperactueel verhaal over onze omgang met niet menselijke dieren. We horen kippen die in het slachthuis kakelend hun dood tegemoet zien. Het aquarium klinkt opeens verontrustend, alsof de vissen zich zorgen maken. Was het de vooruitziende blik van Saint-Saëns dat hij deze betekenis in de muziek verstopte?